روغن گیربکس مناسب خودروی شما کدام است؟
یک تصور قدیمی درباره روغن گیربکس یا اصطلاحا واسکازین این است که مادام‌العمر بوده و نباید آن را تعویض کرد. اما عدم تعویض روغن گیربکس می‌تواند آسیب‌های جدی به این قطعه وارد کند.
روغن واسکازین یا همان روغن گیربکس (GearBox Oil) یک مایع روانکار است که قطعات متحرک موجود در داخل گیربکس را روغن کاری می کند.
روغن گیربکس مناسب و استفاده صحیح و تعویض به موقع روغن دنده مهم ترین راه حفاظت و نگهداری و افزایش طول عمر جعبه دنده یا گیربکس خودرو می باشد.
نادیده گرفتن مایع گیربکس می تواند باعث لغزش گیربکس یا فرسودگی دنده ها و سایر قسمت های گیربکس شود.
انواع روغن گیربکس خودرو
به طور کلی سیستم گیربکس در خودروها به دو دسته تقسیم می شود.
- روغن گیربکس دستی (MTF) = Manual Transmission Fluid
- روغن گیربکس اتوماتیک (ATF) = Automatic Transmission Fluid
چگونه بفهمیم که به روغن گیربکس نیاز داریم؟
- علائمی که نشان می دهد باید مایع رو غن گیربکس خود را تغییر دهید (چراغ هشدار روغن)
- هنگامی که شتاب می گیرید یا از گوشه ها دور می شوید صدای غرش به گوش می رسد
- مشکل در جابجایی و تعویض دنده ها
- صدای هنگام شروع به حرکت
- بوی سوختگی خفیف
هر چند وقت یکبار باید روغن گیربکس خود را عوض کنیم؟
فواصل سرویس شما به نوع مایع، استفاده از ماشین و وسیله نقلیه شما بستگی دارد. مانند بسیاری از انواع مایعات خودرو، روغن گیربکس دارای تاریخ انقضا است، بنابراین باید به آخرین زمان تعویض آن دقت کنید. اگرچه به اندازه روغن موتور نیازی به تعویض ندارد، اما باید مراقب آن باشید و عادت کنید که به طور مرتب آن را چک کنید.
مایع گیربکس می تواند از ۳۰۰۰۰ کیلومتر تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر دوام بیاورد.
اما یک گیربکس اتوماتیک معمولاً به تعویض مایع بیشتر از گیربکس دستی نیاز دارد زیرا گیربکس اتوماتیک گرمای بیشتری تولید می کند.
با این حال، به خاطر داشته باشید که اینها فقط دستورالعمل هستند. اگر از وسیله نقلیه خود در شرایطی استفاده می کنید که نیازهای بیشتری به گیربکس دارد. مانند یدک کشی وسایل نقلیه یا تجهیزات سنگین، رانندگی در شهر با تعویض مکرر دنده یا رانندگی در شرایط آب و هوایی سخت شما به تعویض بیشتر روغن گیربکس نیاز دارید.
اگر گیربکس دستی دارید و تمایل به “کلاچ سواری” دارید (پای خود را روی پدال کلاچ در بین دنده های تعویض دنده قرار می‌دهید)، می تواند منبع اصطکاک ثابتی ایجاد کند و باعث گرم شدن بیش از حد گیربکس شود که ممکن است طول عمر شما را کوتاه کند.
این کار تعویض مکرر مایع گیربکس را ضروری می کند.
اگر مایع گیربکس خود را کنترل نکنید، به دلیل نشتی یا عدم نگهداری در معرض خطر از دست دادن مایع هستید. این می تواند منجر به گرم شدن بیش از حد انتقال و از کار افتادن آن شود.
بهترین راه برای حفظ بالای مایع گیربکس، پیروی از برنامه تعمیر و نگهداری است که در دفترچه راهنمای خودروی شما ذکر شده است.
با این حال، شما همچنین باید با برخی از علائم هشدار دهنده ظاهری روغن گیربکس خود را برای تعویض آن آماده کنید.
آیا می توانم از روغن موتور به عنوان روغن دنده استفاده کنم؟
خیر.
شما نمی توانید از روغن موتور به عنوان روان کننده در گیربکس خود استفاده کنید. هر روان کننده دارای برخی خواص فیزیکی و شیمیایی متناسب با کاربرد مورد استفاده است. در غیر این صورت، عملکرد سیستم را مختل می کند.
گرانروی روغن دنده دستی
برای طبقه بندی روغن های گیربکس دستی براساس غلظت همانند روغن موتور، استانداردهای متعددی همچون SAE، ISO، MIL وجود دارد. در کشور ما معمولا استاندارد انجمن مهندسی خودرو ( Society of Automotive Engineers ) SAE استفاده می گردد.
درجه های گرانروی SAE طراحی شده برای روغن هـای دنـده اتومبیـل معمـولا ۱۴۰،۹۰،۸۵W،۷۵Wو۲۵۰ می باشد. درجه های گرانروی که با حرف W همراه هستند، برای کاربرد در درجـه حـرارتهـای پـایین (فصل زمستان) و درجه های گرانروی بدون حرف W، برای کاربرد در درجه حرارتهای بالا (تابستان) طراحی شده اند.
یک روغن دنده چند درجه ای مثلا SAE 75W-90 ترکیبی از خواص روغن برای درجه حـرارت هـای پـایین مثل یک روغن SAE 75 W عمل می کند و برای درجه حرارتهای بالا مثل خواص روغن دنده تک درجـه SAE 90 عمل می کند. استفاده از روغن دنده چند درجه ای ( مالتی گرید ) در کل سال توصیه شده اسـت.
انتخاب روغن دنده دستی مناسب
همانند سایر روغن ها و سیالات، دفترچه راهنمای خودرو بهترین منبع تعیین حجم، گرانروی و سطح کیفی مناسب روغن گیربکس دستی خودرو است. در دفترچه راهنمای خودروهای مدل گیربکس دستی آریو ( زوتی Z300) ، برلیانس H220 و H230 ، جک S3 و S5 و تویوتا یاریس (Yaris) در مدل های دنده دستی روغن گیربکس دستی مناسب این خودروها می بایست دارای سطح کیفی API GL-4 و گرانروی SAE 75W/90 باشند.
همچنین در دفترچه راهنمای خودروهایی همچون خانواده سایپا X100 ( پراید)، پژو ۴۰۵، پژو پارس و خودروی ساینا که دارای گیربکس دستی می باشند، سطح کیفی API GL-5 و شاخص گرانروی SAE 75W/80 را به عنوان ویژگی های روغن دنده دستی مناسب این خودروها با توجه به شرایط آب و هوایی محیط کشورمان اعلام کرده اند.
البته در خودروهای پراید که در مناطق گرمسیری مورد استفاده قرار می گیرند می توان از روغن گیربکس هایی با ویسکوزیته های SAE 75W90، SAE 80W90 استفاده نمود و در مناطق گرمسیری می توان از روغن گیربکس دستی SAE 85W90 برای خودرو ساینا استفاده نمود.
زمان مناسب تعویض روغن گیربکس دستی
روان کار کردن گیربکس هم در نتیجه تعویض به موقع روغن دنده می باشد. به طور کلی کیلومتر و زمان دقیق تعویض روغن گیربکس به نوع گیربکس دستی خودرو بستگی دارد. البته به دلایل مختلف در مورد زمان مناسب تعویض روغن گیربکس دستی توصیه های متنوعی وجود دارد.
در دفترچه راهنمای خودروهایی:
- همچون آریو و برلیانس دستی و پژو پارس اشاره ای به زمان تعویض روغن دنده نگردیده است
- پژو ۴۰۵ نیز اعلام گردیده است که روغن دنده دستی نیاز به تعویض ندارد
- خانواده پژو ۲۰۶ نیز به صراحت بیان گردیده است که در گیربکس دستی پژو ۲۰۶ احتیاجی به تعویض دوره ای ندارد و می بایست سطح روغن بررسی گردد.
- رانا سطح روغن گیربکس می بایست در هر شصت هزار کیلومتر چک شــود و در صورت نیاز سرریز شود.
همچنین برای خودروهای خانواده سایپا X100 ( پراید) و ساینا توصیه گردیده است که در شرایط سخت رانندگی در هر سی هزار کیلومتر روغن گیربکس دستی تعویض گردد. همچنین در خودرو آریو دستی، علاوه بر بازدید دوره ای، هر سی هزار کیلومتر روغن دنده می بایست تعویض گردد.
منابع
